Po nešto o mravima

Tokom ljetnjih mjeseci češće smo u prirodi i nailazimo na sveprisutne mrave. Dok u svijetu ima oko 12.000 vrsta mrava, u Crnoj Gori živi oko 160 vrsta. Svi su socijalni, žive u kolonijama koje mogu imati od dvadesetak jedinki do nekoliko miliona. Najveći broj jedinki u koloniji su radnici koji su, u stvari, nereproduktivne ženke. Reproduktivna – plodna ženka je matica ili „kraljica“ te kolonije. Jednom godišnje se iz određenih jaja izlegu jedinke sa krilima – mužjaci i ženke. Oni u isto vrijeme izlaze iz gnijezda, pare se u rojevima u vazduhu. Nakon oplodnje mužjaci umiru, a ženke se spuštaju na zemlju, otkidaju čeljustima (mandibulama) sebi krila i zavlače se u odgovarajuću šupljinu (ispod kore, ispod kamena), zazidaju se i polažu prva jaja. Dok traje razviće prvih radnika od jaja do adulta, ženke se hrane rezervnim materijama iz svoga tijela. Pošto više nemaju krila, razgradnjom mišića pokretača krila dobijaju dodatnu energiju. Ponekad jedu i dio svojih jaja i larvi. Ženka – sad već matica, brine se o jajima, odnosno larvama i lutkama dok se ne izlegu prvi radnici. Radnici zatim preuzimaju brigu o koloniji i o ishrani matice.

ODREĐIVANJE POLA KOD MRAVA: Kod ljudi pol se određuje tako što ženke nasleđuju X hromozome od oba roditelja, a mužjaci nasleđuju X hromozom od jednog, a Y hromozom od drugog roditelja. Pol kod mrava se određuje na drugačiji način – kod njih ne postoje polni hromozomi. Ženke i radnici (neplodne ženke) imaju dva para od svakog hromozoma tj. one su diploidne. Mužjaci imaju samo jedan set tj. haploidni su. Ženke i radnici dobijaju dva seta hromozoma kroz konjugaciju između jajne ćelije i spermatozoida, a mužjaci nastaju iz neoplođene jajne ćelije.

Dr Marko Karaman

Povezani članci